Morchella Conica-Kuzu Göbeği Mantarı’nın Faydaları Nelerdir

Morchella ( morel ) , yani kuzu göbeği mantarı dünya çapında değerli bulunan ve yenilebilir bir mantardır.

Geleneksel tıpta sağlıkla ilgili yararları nedeniyle yüzyıllardır kullanılmaktadır. Dünya çapında 60’tan fazla morel mantarı bulunur. Halk tarafından iyi bilinen kuzu göbeği mantarı türleri, ormanlarda, çayırlarda, otlaklarda,  meşe ormanlarında,  kestane ağaçları, elma ağaçlarının diplerinde ilk bahar aylarında ( Mart-Mayıs) yağmurundan sonra  kendiliğinden çıkar.

Nadir olduklarından, taze ve kuru kuzu göbeği mantarının kilosu çok pahalıdır. Online alışveriş mağazalarında kuzu göbeği mantarı gram yada tane ile satılır.  Mantarlar tereyağında kızartılabilir, pişirilebilir. Morel-kuzu göbeği mantarı aynı zamanda kurutulur. Kuzey Yarımküre’de, özellikle Kuzey Amerika, Türkiye, Çin, Himalayalar, Hindistan ve Pakistan’da  bu çok değerli mantarlar ile milyonlarca dolarlık ticaret yapılıyor.

Kuzu göbeği mantarı kahverengi, süngerimsi, bal peteği desenli uzun, içi boş, gövdesi açık renkli  ve siyah gövdeli türleri bulunur. Kuzu göbeği mantarı, bilimsel olarak kanıtlanmış antimikrobiyal, antioksidan, antienflamatuar, anti-tümör ve bağışıklık sistemi güçlendirici özelliklere sahiptir. Kuzu göbeği mantarını pişirilip yenirken hemde İlaç sanayisinde kullanılır.

DİKKAT: Gyromitra esculenta ve Verpa türü öldürebilir:

Mantar toplamaya yeni başlayan bilmeyen kişiler gerçek Kuzu göbeği mantarını karıştırılabilirler. Gerçek olmayan üstelik zehirli öldürücü etkisi olan Gyromitra esculenta türü, gyromitrin toksinine sahiptir. Koyu kırmızımsı kahve renginde olan büyük, düzensiz, kıvrımları vardır(beyine benzer). Kesinlikle yenilmemelidir. Ayrıca kuzu göbeğine benzeyen bir mantar türü de Verpa’dır. Yine bu türde zehirlidir.

Gerçek Kuzu göbeği mantarını  Aşırı ve çiğ tüketmeyin:

Gerçek kuzu göbeği mantarının Aşırı tüketimi veya kötü pişirilme nedeniyle nörolojik sendrom riski vardır. Nörolojik sendrom, bir güne kadar devam eder ve mantar yedikten 6-12 saat sonra ortaya çıkan gastrointestinal sendromla ilişkili, tek tip bir mantar zehirlenmesidir. Bu durumda, insanlar titreme veya baş dönmesi, sarhoşluk veya kararsızlık, atak gibi rahatsızlıklar hissederler. Bu sorunlar çok miktarda mantar yeme veya az pişirilmeden kaynaklıdır.

Gerçek Kuzu Göbeği Mantarı’nın Yararları:

Kuzu göbeği mantarları bulundukları toprağa bağlı olarak vitamin ve mineral değerleri değişebilse de, genellikle önemli miktarda Demir, Bakır, Manganez, Fosfor, Çinko, D Vitamini, Folat, Niasin, Riboflavin ve uygun miktarda Potasyum, Magnezyum, Kalsiyum, Selenyum, Tiamin, Vitamin E ve B6 içerir.

1- Taze veya kurutulmuş kuzu göbeği mantarı, düşük kalorilidir. 100 gram yaklaşık 31 kalori taşır. Kuzu göbeği mantarında sağlık için yararlı, antioksidanlar, temel mineraller ve vitaminler bulunur.

2- Yenilebilir mantarlar arasında en yüksek D vitamini kuzu göbeği mantarında bulunur.

3- Bakır, demir, manganez ve çinko bakımından diğer mantarlara göre daha zengindir. Niasin, riboflavin, pantotenik asit ve B-6 vitamini gibi B kompleks vitamin grubunun kaynağıdır.

4- Kalsiyum, fosfor ve D vitamini içerikleri ile kemik ve dişlerin büyümesi ve gelişmesine yardımcıdır.

5- Kansere karşı koruyucudur, Hücre çoğalmasını önler.

6- Enfeksiyonlara karşıdır.

7- Hazımsızlığı önler.

8- Aşırı balgamı keser.

9- Nefes darlığına karşı iyi gelir.

10-Müshil eder.

11- Mide problemleri tedavisinde kullanılır.

12- Yara iyileştir.

13- Halsizliğe iyi gelir.

14- Osteoporozu önler.

15- Depresyonu önler.

16- Mikropları öldürür. ( ilaç sanayisinde morel mantarları birçok dirençli bakteri ve mantara karşı bir antibiyotik madde olarak kullanılır.)

17- Bağışıklık güçlendirir.

18- Kansızlığa faydalıdır.

19- Kalp sağlığı ve sinir sistemine karşı etkilidir.

20- Alzheimer gibi birçok rahatsızlıktan korur.

Taze ve kuru kuzu göbeği mantarı nasıl temizlenir?

Taze kuzu göbeği mantarı, özellikle Fransız mutfağında en çok aranan mantarlardan biridir. Pişmiş mantarlar yenilebilir, çiğ mantarlar yenmemelidir. Kuzu göbeği mantarının, çukurlarına kum toplanır ve temizlenmesi gerekir. Birkaç dakika soğuk tuzlu suda batırılması gerekir. Ardından süzüp ve tekrar tuzlu tadını çıkarmak için soğuk normal su içinde  durulamak gerekir. Ardından hemen pişirilmelidir.

Kuzu göbeği mantarları aynı zamanda kurutulur. Kuru mantarlar 20 dakika ılık suda bekletilerek yumuşaması sağlanır. Ve bir süre sonra orijinal şekillerini yeniden kazanırlar. Bir kağıt havlu kullanarak kuzu göbeği mantarlarını kurulayın, sularını alın ve pişirin.

Diğer isimleri: Morchella conica, M. deliciosa, morel, common morel, true morel, yellow morel, morel mushroom, sponge morel, Morchella spp., Morchella elata, Morchella distans ve Morchella rotunda.
Bilimsel ismi : Morchella esculenta
Ailesi: Morchellaceae
Kuzu göbeği mantarının Türkiye’de toplandığı yerler: Denizli, Muğla, Aydın, İzmir-Bergama (Kozak yaylası),Çanakkale, Balıkesir, Kastamonu, Uşak, Sinop illeri ve çevresinde çok sık görülür ve toplanır.

Yayınlanma tarihi: 10 Ağu 2019-güncellenme tarihi 20-19-2021